Υπάρχει η κοινή πεποίθηση ότι η «σωστή» στάση του σώματος είναι σημαντική για την προστασία της σπονδυλικής στήλης, καθώς και για την πρόληψη και θεραπεία του πόνου στη μέση.
Ως «σωστή» στάση σώματος για την καθιστή θέση ορίζεται συνήθως η ευθυγραμμισμένη και όρθια πλάτη ενώ για το σκύψιμο τα λυγισμένα γόνατα με ίσια πλάτη. Συχνά αποφεύγουμε το κάθισμα με «καμπούρα» και την ανύψωση αντικειμένων με σκυφτή πλάτη. Η άποψη αυτή είναι ευρέως διαδεδομένη από άτομα με ή χωρίς πόνο στη μέση, καθώς και από επαγγελματίες υγείας.
Παραδόξως, δεν υπάρχουν στοιχεία για μια ισχυρή σχέση μεταξύ της «σωστής» στάσης σώματος και του πόνου στη μέση. Οι αντιλήψεις για την «σωστή» στάση σώματος προέρχονται από έναν συνδυασμό κοινωνικής παραπληροφόρησης και αβάσιμων υποθέσεων.
Συστηματικές ανασκοπήσεις (μελέτες που εξετάζουν έναν αριθμό μελετών σε έναν τομέα) έχουν διαπιστώσει ότι οι εργονομικές παρεμβάσεις και συμβουλές τόσο για τους εργαζόμενους σε γραφείο όσο και για αυτούς που εργάζονται χειρωνακτικά, δεν έχουν μειώσει το σχετιζόμενο με την εργασία τους πόνο στη μέση.
Καθιστή και όρθια στάση του σώματος
Αρκετές μελέτες που διερευνούν τη σχέση μεταξύ της στάσης της σπονδυλικής στήλης και του πόνου στη μέση, δηλαδή το κατά πόσο η καθιστή κάμψη του κορμού «καμπούρα» ή η «μη ουδέτερη» όρθια στάση (υπερύψωση ή σκύψιμο της πλάτης, για παράδειγμα), σχετίζεται με μελλοντικό πόνο στη μέση, φαίνεται να μην υποστηρίζουν την άποψη αυτή.
Οι άνθρωποι υιοθετούν ένα εύρος διαφορετικών στάσεων της σπονδυλικής στήλης και καμία στάση δεν προστατεύει ένα άτομο από τον πόνο στη μέση. Άνθρωποι τόσο με σκυφτές όσο και με όρθιες στάσεις μπορούν να εμφανίσουν πόνο στη μέση.
Πολλές φορές έχουμε δει τέτοιες αφίσες σε υγειονομικούς χώρους, στο χώρο εργασίας μας ή στο διαδίκτυο. Ωστόσο, αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές δεν έχουν τεκμηριωμένη επιστημονική απόδειξη.
Στάση κατά την ανύψωση αντικειμένων
Οι παγκοσμίως αποδεκτές συμβουλές και υποδείξεις σχετικά με τις «σωστές» ή ασφαλείς στάσεις της μέσης κατά την ανύψωση αντικειμένων στερούνται επίσης αποδείξεως. Στην βιβλιογραφία διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η ανύψωση του σώματός μας με κυρτή πλάτη σχετίζεται με πόνο στη μέση.
Φαίνεται πως οι άνθρωποι με πόνο στη μέση τείνουν να ακολουθούν τις συμβουλές για τη «σωστή» στάση σώματος, ακόμη όμως και οι άνθρωποι που δεν σηκώνουν με τον «σωστό» τρόπο δεν έχουν περισσότερο πόνο στη μέση.
Ο κάθε άνθρωπος μεγαλώνοντας υιοθετεί διαφορετικά πρότυπα στάσης και κίνησης, τα οποία είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στο σώμα του. Ίσως η προσπάθεια να αλλάξουμε αυτά τα πρότυπα, να μην βοηθήσει περισσότερο τον πόνο μας.
Αν όχι η στάση του σώματος τότε τι άλλο;
Προς το παρόν δεν υπάρχουν αποδείξεις για μια μόνο «σωστή στάση του σώματος» για την πρόληψη, την μείωση του πόνου στη μέση ή την αποφυγή ενός ενδεχόμενου τραυματισμού.
Η σπονδυλική στήλη των ανθρώπων έχει όλα τα σχήματα και τα μεγέθη, οπότε η στάση του σώματος είναι άκρως εξατομικευμένη. Η κίνηση είναι σημαντική για την υγεία της μέσης, οπότε η εκμάθηση διαφορετικών και άνετων στάσεων είναι μάλλον πιο χρήσιμη από την αυστηρή τήρηση μιας συγκεκριμένης «σωστής» στάσης.
Ενώ ο πόνος στη μέση μπορεί να είναι έντονος και οδυνηρός, στους περισσότερους ανθρώπους δεν συνδέεται με αναγνωρίσιμη βλάβη ή παθολογία. Ο πόνος στη μέση μπορεί να είναι ένας τραυματισμός των ιστών που σχετίζεται με αδέξια, ξαφνική, βαριά ή ασυνήθιστη επιβάρυνση της μέσης μας, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί όπως ένας άσχημος πονοκέφαλος, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη αιτιολογία που να σχετίζεται με τραυματισμό.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ένα άτομο είναι πιο ευάλωτο στον πόνο όταν:
- αισθάνεται αγχωμένος
- έχει κακή διάθεση
- είναι κουρασμένος ή καταπονημένος
- κοιμάται άσχημα
- είναι λιγότερο δραστήριος.
Ο πόνος είναι πιο πιθανό να επιμείνει εάν ένα άτομο:
- ανησυχεί και φοβάται υπερβολικά για τον πόνο στην μέση του
- υπερπροστατεύει τη μέση του και αποφεύγει την κίνηση, τη σωματική δραστηριότητα, την εργασία και την κοινωνική ενασχόληση.
Τι μπορούμε να κάνουμε για τον πόνο στη μέση;
Σε ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων (1-5%), ο πόνος στη μέση μπορεί να προκληθεί από παθολογικές καταστάσεις όπως κάταγμα, κακοήθεια, λοίμωξη ή συμπίεση νεύρων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αναζητούμε ιατρική φροντίδα. Για τους περισσότερους ανθρώπους (90%), ο πόνος στη μέση σχετίζεται με ευαισθητοποίηση των δομών, αλλά όχι με αναγνωρίσιμη ιστική βλάβη.
Σε αυτή την περίπτωση, η υπερβολική εστίαση στη διατήρηση της «σωστής» στάσης σώματος μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από άλλους παράγοντες που είναι γνωστό ότι είναι πολύ πιο σημαντικοί για την υγεία της σπονδυλικής στήλης.
Αυτοί περιλαμβάνουν:
- την κίνηση και χαλάρωση της μέσης μας
- την τακτική σωματική δραστηριότητα της προτίμησής μας
- την οικοδόμηση αυτοπεποίθησης και τη διατήρηση της φυσικής κατάστασης
και της δύναμης για τις συνήθεις καθημερινές εργασίες
- τη διατήρηση υγιών συνηθειών ύπνου και σωματικού βάρους
- τη φροντίδα της γενικής σωματικής και ψυχικής υγείας.
Μερικές φορές αυτό απαιτεί κάποια υποστήριξη και καθοδήγηση από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας. Έτσι, αν κάθεστε ή στέκεστε όρθιοι, βρείτε άνετες, χαλαρές στάσεις και δώστε ποικιλία στις στάσεις αυτές. Αν σηκώνετε κάποιο βάρος, τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι είναι εντάξει να σηκώνετε με φυσικό τρόπο, ακόμη και με κυρτή τη μέση σας. Βεβαιωθείτε όμως ότι είστε αρκετά προσαρμοσμένοι και δυνατοί για την συγκεκριμένη εργασία και φροντίστε για τη συνολική σας υγεία.
Μετάφραση από δημοσιευμένο κείμενο στο theconversation.com
Authors:
Peter O’Sullivan
Professor of Musculoskeletal Physiotherapy, Curtin University
Leon Straker
Professor of Physiotherapy, Curtin University
Nic Saraceni
Lecturer, Curtin University
